Stale na noże

Technologia wytwarzania i doboru stali na noże jest uzależniona od wymagań jakie niesie ze sobą finalny produkt. Jakie noże kupować? Stal węglowa, stal nierdzewna a może cerami?

 

Noże ze stali nierdzewnej

 Materiały stosowane do produkcji noży są bardzo różne – zarówno pod względem własności, trwałości, uniwersalności jak i ceny. Kupując noże nie należy kierować się tylko i wyłącznie ceną – tylko pamiętać także o tym, że zakup ten powinien służyć nam przez kilka dobrych lat.

W większości przypadków noże produkowane są przede wszystkim ze stali – węglowej lub ze stali nierdzewnej. Zarówno pierwszy materiał jak i drugi ma swoje zalety jak i wady a głosy w doborze materiału na noże są bardzo podzielone. Wszystko zależy od tego – czego oczekujemy od nowo zakupionego produktu.

Kupując noże powinniśmy zwrócić uwagę na to z jakiego materiału jest on produkowany. Najważniejsze własności brane pod uwagę przy doborze materiału na etapie projektu są następujące:

• wytrzymałość materiału,
• odporność na ścieranie,
• sprężystość,
• udarność,
• trwałość,
• koszt eksploatacji,
• cena.

Bardzo ważnym zagadnieniem przy technologii wytwarzania jest obróbka termiczna, która decyduje o tym, które własności zostaną przez nią uwydatnione. Celem obróbki termicznej jest nadanie stali odpowiedniej twardości (twardość noże waha się w granicach 53 – 63 HRC – skala Rockwella).

Zobacz także: Sposoby pomiaru twardości

Należy tutaj pamiętać także o pewnej zależności która polega tym, że im większa twardość – tym mniejsza udarność, a za to większa odporność na ścieranie oraz wytrzymałość. Prowadząc jednak obróbkę termiczną można trafić w taki punkt udarności – w którym to, przy względnie wysokiej twardości mamy także stosunkowo dobrą udarność (dużo wyższą niż przy kilka stopni twardości większej lub mniejszej). Właśnie trafienie w ten punkt jest niezwykle istotne przy technologii jego wytwarzania.

Wraz ze wzrostem twardości zwiększa się także sprężystość stali – jednak tylko i wyłącznie do pewnego punktu, po przekroczeniu którego stal staje się coraz bardziej krucha i … pęka. Analogicznie jest również z wytrzymałością – po przekroczeniu pewnej granicy stal po prostu się wykrusza.

Uwzględniając powyższe fakty, należy zawsze ustalić optymalny dla nas przedział twardości, w którym można hartować dany gatunek stali, a który później w zastosowaniu będzie dla nas satysfakcjonujący.

Najbardziej idealną stalą na noże jest taka, która da się hartować do wysokiej twardości przy zachowaniu dobrej udarności oraz struktury odpornej na tarcie. Te założenia oczywiście można uzyskać ale tylko i wyłącznie za wysoką cenę. Przy doborze zatem warto się zastanowić, która cecha jest dla nas faktycznie pożądana i podążając za nią wybrać odpowiednią obróbkę czy też gatunek stali.

Istotna przy doborze stali jest także jej odporność na korozję. Ta cecha uzależniona jest od zawartości chromu, który poprawia ją ale jednocześnie powoduje spadek udarności. Dlatego tam gdzie dobra udarność jest pożądana – stosuje się stale „rdzewne”.

Zobacz także: Klasyfikacja stali

 

Dużym plusem noży stalowych jest również to, iż można je samemu ostrzyć. Podatność na tzw. „tępienie” jest różne i zależy od gatunku użytego materiału jak i częstotliwość eksploatacji. Jeżeli chodzi o czyszczenie to ze względu na fakt, że stale są porowate a co za tym idzie mogą przenosić niektóre zapachy i posmaki – czyszczenie ich wymaga użycia detergentów.

 

Noże ceramiczne

Noże ceramiczne coraz śmielej wchodzą na nasz rynek. Czy z ceramiki można zrobić dobry nóż?

Noże ceramiczne coraz bardziej konkurują ze stalą jeżeli chodzi o produkcje noży. Charakteryzują się one bardzo dobrą ostrością, a ich część tnąca jest duża cieńsza od ostrza stalowego. W porównaniu z nożami stalowymi ich krańce wymagają dużo rzadszego ostrzenia niż ich odpowiedniki stalowe. Jedyny minus jest taki, iż samodzielnie takowego noża w zaciszu swojego domu nie można naostrzyć – są jednak firmy, które przy zakupie noży dodają dożywotnią usługę ostrzenia.

Poza tym ceramika wykazuje bardzo dobrą twardość – ze względu na to jest to przy tym materiał bardzo kruchy. Nie można nożem ceramicznym kroić mrożonego mięsa, kości czy innych względnie bardzo twardych powierzchni. Noże ceramiczne mają minimalną porowatość przez co nie przenoszą zapachów i smaków – a ich mycie może polegać jedynie na przepłukaniu bez dodatków detergentów.  W porównaniu odporności na korozję tych dwóch materiałów – ceramika wygrywa na całej linii – jest to materiał nie wchodzący w reakcję z kwasami czy olejami i praktycznie w ogóle nie ulega korozji.

 

Zestawienie cech i jakości noży stalowych i ceramicznych pozwala na wysnucie wniosków – iż ceramiczne wygrywają – nadają się jednak one tylko i wyłącznie do mało twardych materiałów – przez co posiadanie noży z innej gamy produktów w Twoim domu i tak jest niezbędne.